Bitwa pod Grunwaldem

Jan Matejko pochodził z Krakowa i zasłynął z malowania historycznych obrazów. Jego obraz pt. „Bitwa pod Grunwaldem” przedstawia¹ jedną z największych bitew średniowiecznej Europy, która miała miejsce 15 lipca 1410 (data, którą każdy Polak pamięta :)). To wtedy wojska polsko-litewskie pod dowództwem² Władysława Jagiełły pokonały Zakon Krzyżacki, na czele którego stał wielkiego mistrz Ulrich von Jungingen.

¹ przedstawiać – prezentować
² pod dowództwem –  pod wodzą, prowadzeni przez, kierowani przez

Dziwny ogród Mehoffera

Józef Mehoffer był uczniem Matejki (podobnie jak Malczewski i Wyspiański, których poznacie za chwilę). Uważany jest za jednego z najwybitniejszych artystów Młodej Polski.³ W latach 1902-1903 namalował obraz „Dziwny ogród”, który przedstawia jego żonę, synka i służącą podczas spaceru w ogrodzie pełnym kwiatów i drzew owocowych. Tę sielankową⁴ scenę zakłóca⁵ jedynie…ogromna ważka!

Dom Józefa Mehoffera znajduje się przy ul. Krupniczej 26 w Krakowie. W tym samym domu w 1869 roku urodził się Stanisław Wyspiański. Obecnie mieści się tam oddział Muzeum Narodowego, przepiękny ogród oraz kawiarnia, do której często chodzimy z naszymi studentami. 🙂

³ Młoda Polska (1891-1918) – epoka w sztuce / literaturze polskiej, „polski modernizm”
⁴ sielankowy – przyjemny
⁵ zakłócać – zaburzać, powodować chaos

Hamlet Polski według Malczewskiego

Jacek Malczewski jest uznawany za mistrza polskiego symbolizmu. Na obrazie „Hamlet Polski. Portret Aleksandra Wielopolskiego” artysta przedstawia dwie alegoryczne⁶ wizje losów Polski w postaci dwóch kobiet. Pierwsza z nich jest stara, zniewolona⁷, doświadczona przez los. Druga jest młoda i wolna. Symbolizuje ona pełną energii, gotową do walki „młodą Polskę”, która zdolna jest odzyskać niepodległość.⁸

⁶ alegoryczny – symboliczny
⁷ zniewolony ≠ wolny
⁸ niepodległość – wolność

Dziewczynka o tajemniczym spojrzeniu

„Dziewczynka z chryzantemami” to jedno z najbardziej rozpoznawalnych dzieł Olgi Boznańskiej, słynnej polskiej przedstawicielki modernizmu. Obraz powstał w 1894 roku podczas pobytu artystki w Monachium.

Dzieło często uważane jest za przełomowe⁹ w sposobie portretowania dzieci. Artystka zrezygnowała z malowania postaci dziecięcych ubranych w wytworne¹⁰  stroje i pozujących w stylowych wnętrzach.

Obraz można podziwiać w Galerii Sztuki Polskiej XX wieku w Muzeum Narodowym w Krakowie.

⁹ przełomowy – innowacyjny, nietradycyjny, rewolucyjny
¹⁰ wytworny – elegancki, stylowy, szykowny

Macierzyństwo¹¹ oczami Wyspiańskiego

Stanisław Wyspiański tworzył w epoce Młodej Polski. Był poetą i malarzem. Pozostawił po sobie liczne rysunki, szkice, obrazy i pastele. Malował głównie portrety oraz widoki Krakowa. Często przedstawiał swoje dzieci w naturalnych sytuacjach, m.in. karmione piersią przez matkę oraz śpiące. Przykładem takiej pracy jest „Macierzyństwo” (1905). Wyspiański jest również autorem licznych witraży, m.in. w kościele Franciszkanów w Krakowie.

¹¹ macierzyństwo – bycie matką oraz związane z tym uczucia, obowiązki

Szał uniesień

„Szał uniesień” to najbardziej znane dzieło Władysława Podkowińskiego. Obraz powstał w 1894 roku. W tym samym roku dzieło zostało wystawione¹² po raz pierwszy i wzbudziło ogromną sensację i kontrowersję. Przyniosło również rozgłos¹³ samemu artyście, który w „szale” i poczuciu niedocenienia¹⁴… pociął płótno¹⁵ nożem!

Obraz został na szczęście odrestaurowany. Można go podziwiać w Muzeum Narodowym w Krakowie.

¹² wystawiać – prezentować, np. w muzeum, galerii sztuki
¹³ rozgłos – sława, popularność
¹⁴ niedoceniony – ignorowany
¹⁵ płótno – rodzaj tkaniny, materiału, przen. obraz, malowidło

Mamy nadzieję, że udało nam się Was zachęcić do samodzielnego odkrywania polskiej sztuki! Być może chcielibyście dodać do naszej listy jakieś dzieło? 🙂

Obrazy:
1. Jan Matejko, Bitwa pod Grunwaldem, 1875-1878, olej na płótnie, 426 x 987 cm, Muzeum Narodowe w Warszawie
2. Józef Mehoffer, Dziwny Ogród, 1902-1903, olej na płótnie, 217 x 208 cm, Muzeum Narodowe w Warszawie
3. Jacek Malczewski, Hamlet Polski. Portret Aleksandra Wielopolskiego, 1903, olej na płótnie, 100 x 149 cm, Muzeum Narodowe w Warszawie
4. Olga Boznańska, Dziewczynka z Chryzantemami, 1894, olej na tekturze, 88,5 x 69 cm, Muzeum Narodowe w Krakowie
5. Stanisław Wyspiański, Macierzyństwo, 1905, pastel, 58,8cm x 91cm Muzeum Narodowe w Krakowie
6.Władysław Podkowiński, „Szał uniesień”, 1894, olej na płótnie, 310 x 275 cm, wł. Muzeum Narodowe w Krakowie

Katarzyna Hoffmann